De Jongeren en de nieuwe grondwet
27/02/12 : Commentaar
Sinds de nieuwe grondwet bekent is gemaakt in Marokko, is er bij de jongere generatie sprake van verzet en ontevredenheid. De nieuwe grondwet, die tijdens de “historische toespraak” in maart door de koning aan zijn volk werd beloofd, is door velen Marokkanen beschreven als “oude wijn in nieuwe zakken”. Wat ze ermee bedoelen is dat Mohammed VI de inhoud van de oude grondwet heeft behouden, maar de vorm heeft verfraaid.
Inderdaad, is de koning nog altijd de grootste ondernemer, de grootste bankier, de grootste grondbezitter en volledig onschendbaar. Alle macht is en blijft dus voortaan in de handen van de koning. De ministers en het parlement hebben haast niets te doen en houden zich dus bezig met personele zaken (landbouw, bouw), meer dan met de belangen van het land. Niets wordt goedgekeurd of beslist zonder het akkoord van de koning. De kern van het probleem in de huidige Marokkaanse politiek verhoudingen is dat alle machten geconcentreerd zijn bij één persoon, de koning, maar van een echte scheiding van de drie machten is er allerminst sprake. De nieuwe grondwet biedt hierdoor dus geen enkele garantie voor een echte democratische stelsel. Bovendien kreeg het volk slechts 12 dagen om zich te verdiepen in de nieuwe grondwet en zich daarover uit te spreken. Kunnen we spreken van een verplichting om het te waarderen meer dan van een keuze?
Zoals er vaak wordt gezegd zijn het vooral de jongeren die zich proberen te verzetten. Het zijn de jongeren die de toon gaven, en nog steeds geven, aan de meerdere verzettingen. Maar alleen kunnen de jongeren niet veel bereiken. Een ander probleem is dat de politici met gewicht die zelfs de dictatuur van Hassan II konden weerstaan, tegenwoordig met een loep te zoeken zijn. Is het probleem dan het aantal «strijders»?
Op het politieke gebied is er niet veel veranderd in de nieuwe grondwet, maar er zijn andere belangrijke beslissingen genomen zoals het voorstel dat de koning geen heilig instituut meer is en het feit dat de mensenrechten centraal staan. Wat is er van deze twee resoluties tot nu toe te zeggen?
De koning is misschien ontheiligd, maar nog steeds onschendbaar. Een maand geleden (op 11 februari 2012), een paar maanden na de inzet van de nieuwe grondwet, werd een achttienjarige jongen gearresteerd doordat hij op facebook een karikatuur van de koning heeft gepubliceerd. Inderdaad word, in Marokko, facebook gecontroleerd door de Koninklijke politie. De arrestatie van deze jongeman was de eerste sinds de constitutionele hervorming. De koning blijft dus onschendbaar.
Wat betreft de resolutie die de mensenrechten centraal zetten, die werd meteen geschonden. Op hetzelfde moment dat de nieuwe grondwet werd uitgevoerd kreeg een journalist één jaar gevangenisstraf vanwege het beschermen van zijn bronnen en werd een demonstrant doodgemarteld in een politiebureau. Kunnen we de schuld van deze twee afwijkingen op de rug van een nog zeer jonge wetsverandering zetten?
Door de afgrijselijke gebeurtenissen tijdens dit maandenlange protest in de noordelijke Marokkaanse stad Beni Bouayach, zullen we merken dat de nieuwe grondwet, nog eens, niet word gerespecteerd.
Een jaar geleden, op de historische dag, 20 februari 2011, zorgde het noorden van Marokko voor het mooiste plaatje. De inwoners van Beni Bouayach organiseerden een mars van 20 kilometer door bergachtig gebied om deel te kunnen nemen aan de betoging in de dichtstbijzijnde groot stad, Al-Hoceima. Daar werden op die dag de verkoolde lichamen van vijf jongeren teruggevonden. De inwoner van Al-Hoceima zworen dat ze door het regime werden vermoord. Door deze gebeurtenis, de ongehoorde beschuldigingen van corruptie et nepotisme die de jongeren van Beni Bouayach, het hoofd van de lokale gemeenteraad toewijdden en nog veel meer werd het het begin van een lange en intense periode van strijd in deze regio. Sindsdien zijn er confrontaties tussen jongeren en de ordediensten.
Volgens activisten werd er op brute wijze ingegrepen door de politie op donderdag 8 maart (geen eens is twee weken geleden). Verschillende mensen zijn gearresteerd en veel geweld word door de politie gebruikt. Vrouwen en kinderen zijn het grootste slachtoffer. Mohamed Skefati, lid van het KMM (Komitee Marokkanen voor Mensenrechten) in Nederland, schreef op zijn facebook dat er “massale arrestaties” waren en dat “hele gezinnen uit huizen gezet” werden. Hij vermeldt ook het gebruik van krachtig traangas. Het is heel moeilijk om foto’s of video’s van de daden te krijgen doordat de lokale onlinemedia bedreigd is. Als er iets in beeld wordt gebracht verliest de onlinemedia alles en krijgen ze tien jaar gevangenisstraf. Dankzij zelfgenomen video’s van sommige bewoners komt er toch een minimum informatie binnen; we kunnen bevestigen dat “traangas wordt massaal in buiten- en woonwijken ingezet en dringt zo keukens, slaap- en woonkamers binnen”. Er worden mensen verwonderd en soms zwaar verwonderd, maar zelfs bij dat laatste durft men zich niet te laten behandelen. Bekend is het feit dat de gewonden die noodgedwongen ziekenhuizen moesten bezoeken, worden gearresteerd.
Onder de gearresteerden bevond zich ook de 24-jarige Faouzi Zalen, een Nederlandse Marokkaan uit Utrecht, volgens de website AmazighTimes is hij tijdens zijn aanhouding gemarteld.
Dankzij deze informatie, die slechts een schets is van wat er allemaal in Marokko gebeurt, is het moeilijk te zeggen dat de mensenrechten centraal staan.
Zoals ik boven al zij, heeft koning Mohammed VI de vorm van de oude grondwet veranderd, maar de inhoud is nog steeds het zelfde. Hij heeft nog steeds alle macht en de meerdere beloftes lijken niet gerespecteerd te zijn. Alles wat theoretisch mag, word toch gestraft.
De verandering van de grondwet heeft plaats gevonden doordat de Marokkanen, door het uitbreken van revoluties in de Arabische wereld (bijvoorbeeld in Egypte), zich begonnen te verzetten. Ik vind niet dat de koning door deze nieuwe grondwet een revolutie heeft voorkomen, maar dat hij het alleen heeft vertraagd.
Vooral jongeren verzetten zich tegen de nieuwe grondwet en ze zijn steeds meer. De manier waarop de demonstraties worden verspreid is in strijd met bepaalde regels van de nieuwe grondwet en is zeker niet waardig van een democratie.
De jongeren zijn de toekomst. Ik denk dat als zij niet eens zijn met wat er in Marokko gebeurd, zal dat zeker niet zo blijven.
Apolline GUERIN
Bronnen : artikel “Beni Bouayach, de vlam van de Marokkaanse lente” in dewereldmorgen.be
artikel “De nieuwe Marokkaanse grondwet: oud wijn in nieuwe zakken”